PRZEPISY PRAWNE
- Obwieszczenie Ministra Zdrowia z dnia 10 maja 2022 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie wymagań, jakim powinna odpowiadać woda na pływalniach.
- Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady UE z dnia 16 grudnia 2020 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi.
- Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 7 grudnia 2017 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi.
WYTYCZNE, ZALECENIA
- European Technical Guidelines for the Prevention, Control and Investigation of Infections caused by Legionella species
- Informacje dotyczące legionellozowego zapalenia płuc dla kierowników obiektów zakwaterowania turystycznego
- WHO 2007 Legionella and the prevention of legionellosis
- GIS 2011 Bezpieczeństwo wodne w budynkach
- WHO 2011 Water safety in buildings
- WHO 2017 recommendations – Drinking water parameter cooperation project
- Zalecenia dotyczące ponownego otwierania budynków użyteczności publicznej i zamieszkania zbiorowego po wydłużonym przestoju lub ograniczonej eksploatacji, w ramach działań zapobiegających zakażeniom bakteriami z rodzaju legionella
PUBLIKAJE
SŁOWNIK POJĘĆ
aerozol wodny – zawieszone w powietrzu krople wody o średnicy poniżej 5um, które mogą zawierać bakterie Legionella
analiza ryzyka – składa się z oceny ryzyka, zarzadzania ryzykiem, komunikacji ryzyka
biofilm – błona biologiczna, wielokomórkowa złożona struktura powstająca na powierzchniach stykających się z wodą, składa się m.in. z bakterii i innych organizmów otoczonych warstwą substancji organicznych i nieorganicznych, produkowanych przez te mikroorganizmy. Zwarta struktura biofilmu jest bardzo trudna do usunięcia, dlatego też mycie i dezynfekcja są ważnymi czynnikami mającymi na celu zapobieganie tworzeniu się biofilmu jak i jego usuwaniu. W systemach dystrybucji wody pałeczki Legionella wchodzą w skład biofilmu powstającego na wewnętrznych powierzchniach rur i elementów urządzeń kontaktujących się z wodą, a ich namnażaniu sprzyja korozja oraz obecność: osadów, innych bakterii i pierwotniaków. Najintensywniejszy wzrost liczby pałeczek Legionella w biofilmie jest obserwowany w instalacjach zasilanych wodą o temperaturze 37-40oC. Zależnie od rodzaju materiału z jakiego wykonana jest instalacja, pałeczki Legionella mogą stanowić od 1% do 35% ogólnej liczby izolowanych z biofilmu bakterii.
dawka zakaźna – określana jest np. liczbą komórek bakterii lub cząstek wirusa, która wywołuje infekcję u człowieka
grupa ryzyka – osoby potencjalnie bardziej podatne na zakażenie czynnikiem chorobotwórczym, w przypadku zakażeń pałeczkami Legionella są to najczęściej osoby powyżej 50 lat, palacze i osoby nadużywające alkoholu, z przewlekłymi chorobami układu oddechowego lub nerek, cukrzycy, osoby z upośledzonym układem odpornościowym
Legionella – bakterie tlenowe należące do rodziny Legionellaceae, ponad 70 gatunków, powszechnie występujące w środowisku wodnym naturalnym jak również tzw. sztucznych rezerwuarach wodnych, przede wszystkim w wodzie ciepłej. Największe zagrożenie dla zdrowia człowieka stwarza Legionella pneumophila serogrupy 1
legionelozowe zapalenie płuc – płucna forma legionelozy – ciężkie zapalenie płuc powodowane przez bakterie Legionella
martwy odcinek (dead leg) – bardzo rzadko użytkowany odcinek instalacji na końcu którego usytuowany jest punkt czerpalny, przez który woda przepływa tylko w trakcie jego użytkowania. Health Technical Memorandum 04-01 Part B definiuje go jako przewód prowadzącego do złączki, przez którą woda przechodzi rzadko, zapewniając potencjalną stagnację. HTM 04-01 Część A Sekcja 12.5 zawiera wytyczne, zgodnie z którymi długość przewodu nie powinna być większa niż 3 metry.
ocena ryzyka – ocena ryzyka to prawdopodobieństwo wystąpienia zagrożenia związana z przewidywaniem o obecności lub umiejscowieniu zagrożenia. Jest jednym z elementów analizy ryzyka, polega na identyfikacji zagrożeń oraz ryzyka/ryzyk ich występowania oraz analizie i ocenie stosowanych środków kontrolnych.
sztuczne systemy wodne – dowolny system wodny, który nie występuje naturalnie np.: instalacje wody ciepłej/zimnej, instalacje wody technologicznej, system wody dla celów ppoż.
ślepy koniec (blind end) – odcinek instalacji zamknięty na jednym końcu, przez który nie może przepłynąć woda. Brak punktu czerpalnego. Ślepy koniec jest zdefiniowany w HSG274 część 2 jako odcinek przewodu, który jest zamknięty na jednym końcu, przez który nie przepływa woda. Na przykład, gdy umywalka w pomieszczeniu została usunięta, aby pomieszczenie mogło być używane jako sklep lub biuro, rurociąg zasilający umywalkę może zostać zamknięty, pozostawiając długości rur zawierających stojącą wodę i tworząc ślepe końce w usługach ciepłej i zimnej wody.
środki kontrolne (środki bezpieczeństwa) – wszelkie działania i aktywności podejmowane w celu przeciwdziałania lub wyeliminowania zagrożenia lub jego zredukowania do akceptowalnego poziomu
wskaźnik zanieczyszczenia kałowego (wskaźnik sanitarny) – podstawowym wskaźnikiem zanieczyszczenia kałowego są bakterie Escherichia coli. Wykrycie ich obecności wskazuje na świeże (nieodległe w czasie) zanieczyszczenie pochodzenia kałowego. Bakterie te nie powinny być obecne w wodzie przeznaczonej do spożycia przez ludzi
zagrożenie – czynnik biologiczny, chemiczny, fizyczny lub inny o potencjalnie szkodliwych skutkach
FACT SHEETS/FAQ
Co to jest Legionella?
Legionella to bakteria naturalnie występująca w naturalnych i sztucznych środowiskach wodnych na całym świecie. Bakterie Legionella mogą powodować dwa rodzaje chorób u ludzi: chorobę legionistów i gorączkę Pontiac.
Choroba legionistów to zachorowanie o przebiegu ciężkiego zapalenia płuc. Gorączka Pontiac jest zachorowaniem o łagodniejszym przebiegu, o objawach grypopodobnych.
Jakie są objawy legionelozy?
Objawy obejmują: gorączkę, dreszcze, kaszel, ból głowy, osłabienie, bóle mięśni. Choroba legionistów: objawy zwykle pojawiają się 5-6 dniach po ekspozycji, ale mogą występować również po ekspozycji w czasie od 2-10 dni. (21?)
Gorączka Pontiac: objawy zwykle pojawiają się 24-48 godzin po ekspozycji, ale mogą występować również po ekspozycji od 5-72 godzin.
W jaki sposób leczy się legionelozę?
Choroba legionistów może być skutecznie leczona antybiotykami. Osoby z grupy ryzyka mogą wymagać dłuższego okresu rekonwalescencji.
Jak można zmniejszyć ryzyko zakażenia bakteriami Legionella?
Należy zapewnić właściwą konserwację i systematyczne czyszczenie wszystkich instalacji wodnych i urządzeń, które podczas użytkowania mogą wytwarzać aerozol wodny, m.in. takich jak głowice prysznicowe, wanny z hydromasażem i nawilżacze powietrza.
Jak długo bakterie Legionella przeżywają w powietrzu?
Niektóre badania wykazały, że Legionella w aerozolach może przetrwać przez kilka godzin, a przeżywalność zależy od wilgotności i szczepu bakterii.
Czy można zarazić się bakteriami Legionella od noszenia maseczki wielorazowej, nawet jeżeli nie została wyprana?
Nie można zarazić się bakteriami Legionella przez noszenie maski na twarzy. Bakteria Legionella jest przenoszona poprzez inhalację aerozolu wodnego lub aspirację. Legionella nie jest przenoszona z osoby na osobę w kropelkach wydychanego powietrza, nie przeżywa również na suchych powierzchniach. Używana maska nie może być źródłem przenoszenia bakterii Legionella.
Jaka jest minimalna temperatura wody hamująca namnażanie Legionella?
Legionella nie powinna się namnażać w wodzie gorącej o temperaturze 60°C. W przypadku wody zimnej ograniczenie namnażania się tych bakterii następuję w temperaturze poniżej 20oC. Należy jednak pamiętać, że trudno jest utrzymać właściwą temperaturę wody szczególnie w przypadku długich i rozbudowanych wewnętrznych systemów wodociągowych w dużych budynkach.