Definicja

Borelioza z Lyme jest wieloukładową chorobą zakaźną, wywoływaną przez krętki Borrelia burgdorferi. Jest to zakażenie odzwierzęce przenoszone przez kleszcze.

Przenoszenie

Wektorem przenoszącym zakażenie B. burgdorferi na człowieka i zwierzęta są różne gatunki kleszczy z rodzaju Ixodes. W Polsce, tak jak w całej Europie najczęściej spotykanym kleszczem jest kleszcz łąkowy I. ricinus. Występuje on na terenie całego kraju, na obszarach o średnim poziome wilgotności, głównie w lasach mieszanych i liściastych, na ich obrzeżach oraz na łąkach w pobliżu lasów. Największa aktywność kleszczy przypada na miesiące kwiecień-czerwiec i wrzesień-październik.

Objawy

Zakażenie ma charakter postępującej choroby, w której można wyodrębnić kolejne jej stadia. We wczesnej fazie (I stadium), po kilku dniach lub tygodniach od chwili zakażenia, pojawia się rumień wędrujący, któremu mogą towarzyszyć objawy grypopodobne. Bez  leczenia  zmiana  ta  ustępuje zwykle po kilku tygodniach lub miesiącach. Oprócz  typowej  formy, rumień może też występować jako siniejąca pod wpływem ucisku  plama,  wykazująca  cechy  złuszczania lub stwardnienia. Czasami  w  części  centralnej można stwierdzić niewielką grudkę lub  pęcherzyk. Rumień wędrujący jest najczęściej owalny, ale może też przybierać nieregularny kształt.

W II stadium dochodzi do zakażenia wielu narządów i układów; pojawiają się dolegliwości ze strony: ośrodkowego lub obwodowego układu nerwowego (zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i korzeni nerwowych (zespół Garin-Bujadoux-Bannwartha) oraz jednostronnego lub obustronnego porażenia nerwu VII) układu kostno-stawowego (krótkotrwałe epizody bólów mięśniowo-stawowych, dotyczą zwykle jednego lub 2-3 stawów zwykle kolanowych, rzadziej skokowych, łokciowych, ramiennych i biodrowych, główne objawy to obrzęk, bolesność i zaczerwienienie) układu krążenia (zaburzenia przewodnictwa z występowaniem bloków przedsionkowo-komorowych I, II i III stopnia, bloki zatokowe, blok lewej odnogi pęczka Hisa, pobudzenia i częstoskurcze komorowe)

Późna borelioza z Lyme (III stadium) charakteryzuje się nieodwracalnymi zmianami stawowymi, uszkodzeniem układu nerwowego w postaci encefalopatii lub uszkodzeniem nerwów czaszkowych, obwodowych, a także przewlekłym zanikowym zapaleniem skóry.

Diagnoza

Rozpoznanie boreliozy z Lyme opiera się na stwierdzeniu charakterystycznych objawów klinicznych i wywiadu (kontakt z kleszczami).  Podstawą rozpoznania laboratoryjnego boreliozy z Lyme są badania serologiczne.  Zalecana jest diagnostyka dwustopniowa polegająca na oznaczeniu w pierwszym etapie poziomu przeciwciał testami serologicznymi o wysokiej czułości (test ELISA), a następnie,  na weryfikacji wyników dodatnich lub wątpliwie dodatnich testem Western-blot.  Zbyt wczesne wykonanie badania prowadzi do uzyskania wyniku fałszywie ujemnego. Rumień wędrujący nie wymaga potwierdzenia laboratoryjnego, gdyż przeciwciała są wykrywane po 2-4 tygodniach od chwili jego pojawienia się.