Wstęp
Projekt jest przykładem analizy danych typu big data, a zarazem analizy real world data (RWD), obejmującej zbiór wyników badań laboratoryjnych. Dane poddane analizie cechują się nieznaną reprezentatywnością w populacji Polski, są różnorodne, w pewnym stopniu nieuporządkowane, a ponadto nie posiadają jednolitych norm zapisu (standaryzacji) wyników badań. Założeniem przeprowadzonego badania było zapoczątkowanie nowego obszaru badań w zakresie epidemiologii, zdrowia publicznego oraz (w niektórych wypadkach) medycyny klinicznej. Osiągnięcie satysfakcjonującego rezultatu prac badawczych ma stwarzać możliwość uzyskania niespotykanego w badaniach rejestrowych poziomu precyzji w zakresie wybranych parametrów klinicznych, wyznaczonych na poziomie wyniku badania laboratoryjnego. Tym samym analizy te mogą prowadzić do opracowania szczegółowej strategii w dziedzinie promocji zdrowia, profilaktyki, diagnostyki lub leczenia schorzeń. Stopień reprezentatywności badanej populacji (próby) w populacji kraju nie jest znany, ponieważ badania laboratoryjne zlecane są przede wszystkim w związku ze stanem klinicznym pacjenta, w różnym trybie, przez lekarzy stosujących różne kryteria. Nieznany jest również szczegółowy profil zdrowotny badanych pacjentów. W związku z tym zaistniała konieczność określania cech badanej populacji wyłącznie na podstawie samych wyników badań laboratoryjnych. Pewną pomoc stanowiło porównanie wyników analizowanych danych z wynikami badań epidemiologicznych o reprezentatywnym doborze próby. Interesujące obserwacje były możliwe przez zbadanie związku (korelacji) między różnymi wynikami badań, a także przez obserwację naturalnej historii badań , zgodnie z tzw. analizą longitudinalną (wzdłużną). Spodziewanym efektem prac badawczych była odpowiedź na następujące pytania:
- Jaka jest reprezentatywność populacji objętej badaniami (próby) w populacji kraju, w odniesieniu do uwzględnionych dziedzin medycyny?
- Jaka jest częstość zlecania (i wykonywania) badań określonego rodzaju w badanej próbie (pattern of care)?
- W jakim kierunku, i w jakim stopniu (tempie, skali) ulegały zmianie wyniki wybranego parametru laboratoryjnego?
- Które z badań oraz ich wyników świadczą o występowaniu określonego schorzenia wśród pacjentów?
Zakres badań
W celu przeprowadzenia badania powołano zespoły badawcze zajmujące się wybranymi dziedzinami medycyny, wymienione na stronach redakcyjnych niniejszej publikacji. W pierwszym (2019) roku realizacji Działania 2. Ocena stanu zdrowia populacji na podstawie ogólnopolskiego zbioru wyników badań laboratoryjnych prowadzonego przez Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny(NIZP–PZH) został przygotowany raport wstępny, obejmujący pierwszą fazę analizy danych, oraz zwierający informacje stanowiące podstawę dalszych działań i prac analitycznych.
Pierwszym elementem analizy było określenie liczebności oraz struktury demograficznej pacjentów (oznaczonych w bazie danych niepowtarzalnym identyfikatorem pacjenta) wykonujących badania laboratoryjne włączone do analizy.
Kolejne etapy analizy obejmowały:
- określenie struktury badanej populacji w analizowanym okresie czasu
- porównanie struktury badanej populacji ze strukturą populacji Polski
- ocenę liczby badań laboratoryjnych określonego rodzaju
- określenie odsetka nieprawidłowych wyników badań laboratoryjnych
- porównanie wyników badań laboratoryjnych, w analizowanym zakresie parametrów, z wynikami znanymi z badań epidemiologicznych.
W drugim (2020) roku realizacji Działania 2. został przygotowany raport zawierający wnioski z prac analitycznych. Zadania ekspertów obejmowały:
- wstępną analizę danych uzyskanych od podmiotu przekazującego badany zbiór
- opracowanie (klinicznego oraz epidemiologicznego) uzasadnienia badanych zależności, występujących między zmiennymi (badanie, wynik, wiek, płeć, okres czasu itp.)
- ustalenie metodologii badania i analizy statystycznej
- wstępną analizę wyników badań laboratoryjnych oraz weryfikację potencjalnych czynników zakłócających
- omówienie wyników przeprowadzonego badania
- dyskusję na temat wyników przeprowadzonego badania oraz odniesienie ich do treści publikacji naukowych
- sformułowanie wniosków z przeprowadzonego badania
- przedstawienie rekomendacji w zakresie polityki zdrowotnej państwa: ba-dania przesiewowe, finansowanie dodatkowych badań laboratoryjnych, włączenie wyników badań laboratoryjnych do sprawozdawczości (funkcjonujących rejestrów).