Charakterystyka ogólna
Program zdrowotny to działanie, które:
- Jest odpowiedzią (reakcją) na politykę bądź potrzeby,
- Ma etyczne oraz racjonalne, naukowe uzasadnienie, zgodnie z zasadami zdrowia publicznego opartego na dowodach,
- Ma przynosić korzystny efekt zdrowotny,
- Jest skierowane do grupy osób, społeczności, populacji (beneficjentów),
- Przebiega w następujących po sobie etapach, zgodnie z tzw. cyklem życia programu,
- Jest zaplanowane przede wszystkim pod względem:
- Dróg do osiągania efektu (cele, strategie, zadania),
- Sposobu realizacji (metody, procesy),
- Sposobu oceny przebiegu i efektu (monitorowanie i ewaluacja; M&E).
Cykl życia programu zdrowotnego
Natomiast plan programu zdrowotnego powinien wskazywać:
- Adresatów / grupy docelowe / beneficjentów,
- Cele, strategie, zadania typu SMART oraz metody,
- Wskaźniki M&E,
- Role i zakres odpowiedzialności wykonawców i partnerów,
- Czas, harmonogram,
- Nakłady (w tym finansowe), strukturę organizacyjną, partnerów, potencjał wykonawczy,
- Warunki kontynuacji / trwałości / „życia po życiu” programu,
- Ryzyko programu i metody przeciwdziałania przewidywanym problemom w realizacji.
Program zdrowotny może być mały lub duży, prosty lub skomplikowany. Musi być spisany (sformułowany na piśmie) i zakomunikowany.
Według piśmiennictwa ocena potrzeb zdrowotnych:
- Nie ogranicza się do opieki medycznej, uwzględnia też świadczenia socjalne, edukację, itp.,
- Nie jest tym samym co ocena stanu zdrowia ludności.
Ocena potrzeb uwzględnia oczekiwany skutek programu, co prognozuje się i sprawdza na podstawie danych z piśmiennictwa (zgodnie z zasadami zdrowia publicznego opartego na dowodach). Myślenie o potrzebach pociąga za sobą namysł nad celem, rozpatrywanie mierzalnej różnicy między stanem faktycznym a celem oraz poszukiwanie sposobów osiągnięcia celu.
Zgodnie z ustawą z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. 2004 nr 210 poz. 2135 z późn.zm.) specyfikę potrzeb zdrowotnych danej społeczności wyrażają regionalne mapy potrzeb zdrowotnych (art. 95a ust. 1).
Autor: Dorota Cianciara
12.10.2019
