KLESZCZ
![](https://www.pzh.gov.pl/wp-content/uploads/2020/06/ulotka-kleszcze-2.jpg)
Kleszcz pospolity (Ixodes ricinus) jest pajęczakiem, który przechodzi trzy fazy cyklu rozwojowego od larwy po nimfę aż do postaci dorosłej w ciągu 2-3 lat – rys. 1. Dorosły kleszcz jest wielkości główki od szpilki ale po nassaniu zwiększa swój rozmiar kilkakrotnie. Kleszcz aby mógł się przekształcić w kolejną postać musi napić się krwi zwierzęcia lub człowieka.
KIEDY
Większość przypadków zachorowań zdarza się wiosną oraz w okresie letnim i wczesnojesiennym, ponieważ w tym okresie kleszcze są najbardziej aktywne.
GDZIE
Kleszcze bytują głównie w wilgotnych lasach liściastych i mieszanych – najczęściej w skupiskach roślinności wzdłuż ścieżek śródleśnych i polan. Kleszcze spotkać można również w parkach i na skwerach miejskich, działkach rekreacyjnych oraz obrzeżach
osiedli mieszkaniowych otoczonych terenami zielonymi.
ZAGROŻENIE
![](https://www.pzh.gov.pl/wp-content/uploads/2020/06/ulotka-kleszcze-2A.jpg)
Główne zagrożenie, jakie stanowią dla ludzi kleszcze to przenoszone przez nie choroby. Drobnoustroje chorobotwórcze przedostają się do kleszczy wraz z krwią zakażonych żywicieli. Do zakażenia człowieka dochodzi w czasie ukłucia – rys. 2, gdy następuje
bezpośrednie wprowadzenie patogenów do krwi. W Polsce najczęściej przenoszone przez nich choroby to: borelioza i kleszczowe zapalenie mózgu (KZM).
OBJAWY
Borelioza:
W miejscu ukłucia przez kleszcza pojawia się rumień wędrujący – rys. 3 – zmiana o kształcie owalnym, która w miarę upływu czasu powiększa się obwodowo. W typowych przypadkach zmiana przybiera kształt obrączkowaty, jednak czasami może mieć inną postać lub w ogóle nie występuje. Rumieniowi towarzyszyć mogą objawy grypopodobne: gorączka, zmęczenie, bóle głowy, uczucie rozbicia. Przy braku leczenia rumienia wędrującego może dojść do zakażenia rozsianego. Dochodzi wtedy do zajęcia układu kostno-stawowego, ośrodkowego układu nerwowego lub serca. Zmiany te wymagają badań dodatkowych, a niekiedy hospitalizacji.
Kleszczowe zapalenie mózgu:
Objawy kleszczowego zapalenia mózgu pojawiają się w ciągu dwóch tygodni i przypominają przeziębienie: gorączka, bóle głowy, bóle mięśni i stawów, nudności, nieżyt górnych dróg oddechowych. W przypadku gdy wirusy przedostaną się do ośrodkowego układu nerwowego, po krótkim okresie od ustąpienia objawów zakażenia może się rozwinąć druga faza choroby z objawami: zapalenia rdzenia kręgowego i opon mózgowo-rdzeniowych lub zapalenia mózgu i opon mózgowo-rdzeniowych. W większości przypadków kleszczowe zapalenie mózgu przebiega łagodnie, jednak mogą wystąpić powikłania powodujące trwałe następstwa.
LECZENIE
Borelioza:
W leczeniu boreliozy stosuje się antybiotyki. Ważne jest by leczenie wprowadzać wcześniej, przed rozsianą fazą zakażenia. Prawidłowa antybiotykoterapia skutecznie leczy objawy kliniczne.
Kleszczowe zapalenie mózgu :
Nie ma skutecznego leku, który zwalcza infekcję wirusem KZM. Leczenie jest wyłącznie objawowe, mające na celu zwalczenie objawów zapalnych OUN.
PROFILAKTYKA
Zachorowaniu na choroby odkleszczowe można zapobiec unikając kontaktu z kleszczami w miejscach ich występowania poprzez stosowanie odpowiedniej odzieży i środków odstraszających kleszcze, tzw. repelentów. W przypadku ukłucia ryzyko zachorowania znacząco zmniejsza szybkie (do 24h) i prawidłowe usuwanie kleszczy ze skóry. Przy usuwaniu pasożyta najlepiej używać pęsety, którą należy uchwycić kleszcza jak najbliżej skóry i ze stałą siłą pociągnąć w górę. Miejsce po ukłuciu należy zdezynfekować np. za pomocą spirytusu. Jeśli resztki pasożyta pozostały w skórze należy zgłosić się do lekarza w celu ich usunięcia. Nie zaleca się profilaktycznego podawania antybiotyku po ukłuciu przez kleszcza. Można zastosować 1-2 dawki antybiotyku w przypadku pokłucia przez wiele kleszczy. Szczepienie jest skuteczną formą ochrony przed zakażeniem wirusem kleszczowego zapalenia mózgu (KZM). Skuteczność szczepienia podstawowego, które składa się z 3 dawek szczepionki, przekracza 95%. Po podstawowym cyklu szczepienia odporność utrzymuje się co najmniej 3 lata.